人不為己、天誅地滅
Pinyin:
Wymowa:
Znaczenie: Jeśli człowiek sam nie pilnuje siebie, Niebo i Ziemia zniszczy go; każdy niechaj pilnuje siebie, a złe duchy uciekną daleko.
天無絕人之路
Pinyin:
Wymowa:
Znaczenie: Niebo nigdy nie zamyka wszystkich drzwi.
萬事俱備，只欠東風
Pinyin:
Wymowa: łan szy dźu bej dży ćjan dong fong
Znaczenie: Wszystko gotowe, teraz tylko czekać na wschodni wiatr
Gdzie i kiedy używane:
wszędzie
滿招損, 謙受益
Pinyin:
Wymowa:
Znaczenie: Pycha przynosi zgubę, skromność i umiarkowanie [przynosi] korzyści.
知人知面不知心
Pinyin:
Wymowa:
Znaczenie: Człowieka możesz znać długo z twarzy, ale nie z serca; możesz długo nie poznać jego prawdziwej natury.
一人得道、雞犬升天
Pinyin:
Wymowa:
Znaczenie: Kiedy człowiek kroczy drogą Środka, nawet jego zwierzęta wstępują do Nieba.
一步一脚印
Pinyin:
Wymowa:
Znaczenie: Każdy krok zostawia ślad; pracuj wytrwale, a osiągniesz postępy.
一失足成千古恨
Pinyin:
Wymowa:
Znaczenie: Mały błąd może stać się przyczyną ciągłego smutku; chwila nieuwagi staje się powodem żalu przez całe życie.
一言既出,駟馬難追
Pinyin: Yīyán jì chū, sìmǎnánzhuī
Wymowa: ji yen dźi czu sy ma nan dżłej
Znaczenie: Słowo raz wypowiedziane nie może być cofnięte nawet przez zaprzęg czterech koni; co zostało powiedziane, nie może być cofnięte.
不經一事, 不長一智
Pinyin:
Wymowa:
Znaczenie: Nie osiągniesz umiejętności bez ćwiczeń; mądrość przychodzi wraz z doświadczeniem.
以子之矛,攻子之盾
Pinyin:
Wymowa:
Znaczenie: Uderzyć własną włócznią we własną tarczę; pokonać kogoś jego własną bronią.
以我之長,攻敵之短
Pinyin:
Wymowa:
Znaczenie: Wykorzystać swoje silne punkty, by zaatakować słabe punkty przeciwnika.
不見棺材不落淚
Pinyin:
Wymowa:
Znaczenie: Nie uronić łzy zanim zobaczy się trumnę; nie dać się przekonać zanim nie zobaczy się złej prawdy lub dowodu.
見怪不怪, 其|怪自敗
Pinyin:
Wymowa:
Znaczenie: Spójrz bez strachu na rzecz budzącą strach, a ta straszność [sama] zniknie.
來者不善, 善者不來
Pinyin:
Wymowa:
Znaczenie: Ten, kto przyszedł, jest silny, inaczej by nie przyszedł; ten, kto przyszedł, przychodzi w złych intencjach, a z pewnością nie dla szerzenia miłosierdzia.
前事不忘, 後事之師
Pinyin:
Wymowa:
Znaczenie: Przeszłe zdarzenie, jeśli nie jest zapomniane, staje się drogowskazem w przyszłości.
天網灰灰,疏而不漏
Pinyin:
Wymowa:
Znaczenie: Sieć Niebios ma duże oka, lecz niczego nie przepuszcza; sprawiedliwość sięga daleko
無事不登三寶殿
Pinyin: Wúshì bù dēng sānbǎodiàn
Wymowa: łu szy bu deng san bao djan
Znaczenie: Nie przychodzić do świątyni na próżno; Modlić się tylko wtedy, gdy ma się jakiś problem.
心有餘而力不足
Pinyin:
Wymowa:
Znaczenie: Silny duch lecz słabe ciało; nie jest w stanie czegoś zrobić pomimo chęci.
知彼知己, 百戰不殆
Pinyin: Zhībǐzhījǐ, bǎizhànbùdài
Wymowa: dży bi dży dźi baj dżan bu daj
Znaczenie: Znaj wroga i samego siebie, a możesz stoczyć sto bitew nie odnosząc porażki. – Sun Zi
無緣見面不相識
Pinyin: Wúyuán jiànmiàn bù xiāngshí
Wymowa: łu juan dźjan mjan bu śjang szy
Znaczenie: Jeśli nie było predestynacji, nawet jeśli dwoje się spotka, nie zaznajomi się.
千里知行, 始於足下
Pinyin: Qiānlǐ zhī-xíng, shǐyú zúxià
Wymowa: ćjan li dży śing szy ju dzu śja
Znaczenie: Podróż na tysiąc mil zaczyna się od pierwszego kroku.
好事不瞞人、瞞人沒好事
Pinyin:
Wymowa:
Znaczenie: Dobre uczynki (i ludzie) nikogo nie zwodzą (gdyż nie muszą). Ludzie którzy zwodzą, nie dokonują dobrych uczynków.
明知山有虎,偏向虎山行
Pinyin:
Wymowa: szan joł hu szan śing
Znaczenie: Wiedzieć, że na górze są tygrysy i nadal na nią się wybierać. Zaryzykować wiedząc o niebezpieczeństwie
龍生龍鳳生鳳
Pinyin: Lóng shēng lóngfèng shēng fèng
Wymowa:
Znaczenie: znaczenie dosłowne: smok rodzi smoka, feniks - feniksa.znaczenie: jaki ojciec, taki syn; dzieci idą w ślady rodziców.
先君子後小人
Pinyin: xiānjūnzǐ hòu xiǎorén
Wymowa:
Znaczenie: Dosłownie: wpierw szlachetny, potem mały człowiek. Przy rozwiązywaniu problemów wpierw należy użyć metod kulturalnych, na przykład dyskusji; ale jeśli to nie pomogło, należy uciec się do metod ludzi małych, dżentelmena już niekoniecznie godnych.
歲月是把殺豬刀
Pinyin: Suìyuè shì bǎ shā zhū dāo
Wymowa: słej-jłe szy ba sza dżu dao
Znaczenie: czas nie oszczędza nikogo
出頭的椽子先爛
Pinyin: Chūtóu de chuánzi xiān làn
Wymowa:
Znaczenie: dosł. odstające pieńki murszeją pierwsze. Znaczenie alegoryczne: ci, którzy odstają od reszty, są najbardizej narażeni na atak
下臺階
Pinyin: xià táijiē
Wymowa: śja taj dźje
Znaczenie: wycofać się z kompromitującej sytuacji. Dosłownie to jeden schodek w dół.
羊毛出在羊身上
Pinyin: yángmáo chū zài yáng shēnshang
Wymowa: jang mao czu dzaj jang shen szang
Znaczenie: wszystko ma swoją cenę, choć często ukrytą; amerykanie tłumaczą to jako swoje ditto nie ma darmowych lanczów
狐狸尾巴露出來了
Pinyin: húli wěiba lòu chūlai le
Wymowa:
Znaczenie: Czyjaś prawdziwa natura wyszła na wierzch. Dosł. lisi ogon wyszedł na wierzch.
馬上得天下，可以馬上治之乎?
Pinyin: Mǎshàng dé tiānxià，kěyǐ mǎshàng zhì zhī hū？
Wymowa: ma szang de tjan śja ke ji ma szang dży dży hu
Znaczenie: Choć zdobyłeś cesarstwo na koniu, to aby nim rządzić musisz z niego zejść
Historia frazy:
To riposta konfucjańskiego uczonego, Lu Shenga (陸生), który tymi słowami miał przekonać pierwszego cesarza dynastii Han, że potrzebuje on aparatu urzędniczego do władania swoim państwem. Mówiąc po ludzku, ta sentencja to pomnik dealu tysiąclecia.
這山望看那山高
Pinyin: Zhè shān wàngkàn nà shān gāo
Wymowa: dże szan łang kan na szan gao
Znaczenie: Z tej góry góra obo wydaje się wyższa. To odpowiednik powiedzenia, że to, czego się nie ma, wydaje się lepsze
又想當婊子又想立牌坊
Pinyin: Yòu xiǎng dāng biǎozi yòu xiǎng lì páifāng
Wymowa:
Znaczenie:
Chcieć zostać prostytutką, a przy tym wznosić łuki triumfalne.
Przysłowie opisuje osobę, która chce dokonywać czynów niemoralnych, a przy tym zachować dobre imię.
冰山一角
Pinyin: bīngshān yī̠jiǎo
Wymowa: bing szan i dźiao
Znaczenie:
dosł. róg góry lodowej. To odpowiednik naszego "wierzchołek góry lodowej".
秦失其鹿,天下共逐之
Pinyin: Qín shī qí lù, tiānxià gòng zhú zhī
Wymowa: ćin szy ći lu, tianśja gong dżu dży
Znaczenie:
Dosł. [dynastia] Qin utraciło jelenia, cały świat pospołu ruszył za nim gonić.
Młode osobniki jelenia szlachetnego mają na sierści biało-żółte plamki i były w starożytnych Chinach symbolem dzierżenia władzy. Przysłowie opisuje czas gwałtownych wojen po upadku dynastii Qin (tej od Pierwszego Cesarza), a zwłaszcza wojnę Chu z Han między dwoma najsilniejszymi przywódcami rebelii przeciw tej dynastii. Ci przywódcy to Liu Bang i Xiang Yu. Ten pierwszy został założycielem dynastii Han.
W kontekście wyborów w Polsce można powiedzieć, ale mało kto doceni humor tego zestawienia, że nasi politycy rzucili się do pogoni za jeleniem.
置猿檻中，則與豚衕，非不巧捷也，無所肆其能也
Pinyin: Zhì yuán jiàn zhōng, zé yǔ tún tóng, fēi bùqiǎo jié yě, wú suǒ sì qí néng yě
Wymowa:
Znaczenie: Umieść małpę w klatce, a upodobni się ona do świni. Nie dlatego żeby brakowało jej sprytu i zwinności, lecz dlatego, że nie ma miejsca na wykorzystanie swoich naturalnych możliwości
Gdzie i kiedy używane:
To przysłowie pochodzi z Księgi Huainanzi.
