Wszystkie artykuły

Po wojnach opiumowych zachodnie mocarstwa w całych Chinach zaczęły zakładać ośrodki misyjne propagujące religie zachodnie, a dokładnie chrześcijaństwo wśród Chińczyków. Spotkało się to z oporem, który stopniowo narastał.

Przeczytaj...

Kraj Środka był w ujęciu starożytnych Chińczyków centrum świata, a jednocześnie epicentrum cywilizacji ludzkiej. Syn Niebios, czyli cesarz, emanował swoim dobroczynnym wpływem na okoliczne krainy, stopniowo cywilizując barbarzyńskie ludy. Państwa środka (ta nazwa pochodzi z czasów starożytnych) otoczone były wianuszkiem państw wpół-cywilizowanych i częściowo zwasalizowanych. Im dalej od cesarstwa, tym barbarzyńcy stawali się dziksi i bardziej wojowniczy.

Przeczytaj...

Język chiński pełen jest przypowieści, przenośni, fraz, które my, Europejczycy rozpoznajemy z wielkim trudem. Wiele powiedzeń Konfucjusza, Sun Zi, Lao Zi i innych mędrców stało się elementami języka codziennego, które wtopiły się weń i stanowią jego nieodłączną część.

Przeczytaj...

Xuanzang porzucił normalne życie, został mnichem i szybko opanował klasyczne pisma buddyjskie. Zauważył przy tym, że zawierały one mnóstwo błędów w tłumaczeniu. Postanowił zatem udać się w podróż do Indii do Tianzhu, jak zwano wtedy Półwysep Indyjski.

Przeczytaj...

W kręgu cywilizacji basenu Morza Śródziemnego i Chinach rozwinęły się zupełnie różne koncepcja istoty człowieczeństwa. W cywilizacji nazywanej łacińską człowiek w chwili narodzin wyposażany jest w nieśmiertelną, indywidualną duszę, która to dusza jest zasadniczo równa każdej innej. Wiąże się to z europejską koncepcją prawa i równości. Co jest istotne, duszę tą otrzymuje jednostka z łaski Boga, automatycznie stając się istotą ludzką.

Przeczytaj...

Badania archeologiczne dowodzą, że kolebką kultury chińskiej był obszar położony w pobliżu Rzeki Żółtej. Najstarsze ślady człowieka: narzędzia kamienne, kości zwierząt, ślady ognia, kości homo erectus odnaleziono w jaskiniach Zhoukoudian (Zhōukǒudiàn 周口店), położonych na południowy zachód od Pekinu oraz w dolinie rzeki Pa w prowincji Shaanxi. Resztki te pochodzą z późnego paleolitu i wczesnego neolitu, a określane są nazwą kultury Zhoukoudian.

Przeczytaj...

Sun Jat-sen, właśc. Sun Zhongshan urodził się 12 listopada 1866 w rodzinie chłopskiej w powiacie Xiangshan (Xiāngshān 香山, obecnie miasto Zhongshan). W dzieciństwie mocno wpłynęła na niego historia Powstania Tajpingów oraz dokonania jego przywódcy – Hong Xiuquana.

Przeczytaj...

Chińskie imię z reguły coś oznacza bądź symbolizuje – albo zostało nadane z jakiegoś powodu. Najczęściej jest to coś związanego z pomyślnością, ale rzadko finansową. Zdarza się też, że imiona mają wydźwięk polityczny. W drugiej połowie XX wieku w imię wkomponowano znak, który jest częścią nazwy „Republika Chińska”. Jest to przejaw patriotyzmu. Pewna część osób urodzonych zwłaszcza w pierwszych latach istnienia ChRL nazywa się np. Jianguo (dosł. tworzenie narodu), lub Czerwonogwardzista albo Opór przeciw Ameryce.

Przeczytaj...

Dynastia Xin (Xin chao 新朝)była dynastią założoną prze z uzurpatora Wang Menga i istniała w latach 9–23 n.e. Po kilku latach uprawiania kultu jednostki, w końcu ogłosił się cesarzem w roku AD 9.

Przeczytaj...

Przetłumaczenie na język chiński koncepcji zrodzonej na Zachodzie bardzo często jest niemożliwe. Jeśli nawet da się przetłumaczyć znaczenie zdania bądź słowa, zwykły Chińczyk bez specjalistycznego wykształcenia nie będzie miał prawidłowych skojarzeń.

Przeczytaj...

Cztery najsłynniejsze powieści chińskie Powieści mające największy wpływ na zbiorową świadomość Chińczyków. Sen o czerwonym pawilonie Jedna z czterech najsłynniejszych powieści, ciesząca się niesłabnącą popularnością do dziś. autor: Cáo Xuěqín (曹雪芹) (przypisywane) publikacja: XVIII wiek Historia rodu Jia (ponoć częściowo autobiografia autora) osiadłego w Pekinie za czasów dyn. Qing.

Przeczytaj...

Około roku 2000 p.n.e. większość ludzi zamieszkujących Wielką Nizinę Północno-chińską to niezorganizowane wspólnoty wiejskie, gospodarujące na terenach lessowych. Karczowały one i paliły krzewy, praktykując prymitywne rolnictwo i prowadząc ograniczone prace irygacyjne, w czym dopomaga im udomowienie bawoła wodnego.

Przeczytaj...

Jest to pięć dzieł będących podstawą nauki Konfucjanizmu. W różnych epokach tworzono nowe zestawy dodając lub ujmując księgi uznawane za najistotniejsze. Księga pieśni to księga z najstarszymi tekstami starożytności. Jest to antologia najstarszej poezji chińskiej. Jej stworzenie przypisuje się Konfucjuszowi. Zbiór zawiera 305 utworów (oraz 6 samych tytułów zaginionych pieśni), które dzielą się na 160 pieśni ludowych, 74 pieśni okolicznościowych (śpiewanych w czasie rytuałów nadwornych), 40 hymnów i pieśni pochwalnych wobec przodków, bogów lub cesarza.

Przeczytaj...

Z czasem władza wymykała się z rąk kolejnych cesarzy na rzecz nadwornych eunuchów. Rząd centralny słabł. Konsekwencją były coraz częstsze rebelie i powstania. Ludy napływające z zachodu, a konkretnie ludy tureckie, destabilizowały wielokulturowe i zasadniczo otwarte imperium. To nakręcało spiralę upadku. Wynikiem niepokojów i braku sprawowania kontroli administracyjnej były m.in. klęski głodowe oraz coraz większe niezadowolenie ludu.

Przeczytaj...

Cnota ren dotyczy stosunku miedzy jednym a drugim człowiekiem. Ren na język polski można przetłumaczyć jako dobroć, humanitaryzm. Na angielski tłumaczy się najczęściej jako benevolence Należy dobrze (opiekuńczo, troskliwie) traktować człowieka, szanować jego godność i okazywać szacunek w życiu codziennym.

Przeczytaj...

Tutaj znajdzies listę wszystkich artykułów związanych z historyczną kulturą popularną, tradycjami i zwyczajami.

Przeczytaj...

Han Yu urodził się w Heyang, w prowincji Henan (obecnie obszar na zachód od Mengxian, nadal prowincja Henan). Był literatem i filozofem. Był jednym z prekursorów neokonfucjanizmu. Uważany jest też za mistrza prozy. Chińczycy określają go jako największego spośród tzw. „Ośmiu mistrzów prozy Tang i Song”. Dzieła Han Yu zaliczają się do wielu różnych gatunków i stylów . Nie stronił on od nowatorstwa i eksperymentów. Uważał że oddziaływnie literatury i etyki wzajemnie się przenika.

Przeczytaj...

Partykuły zliczające liangci (量詞) to znaki wspomagające wyliczanie przedmiotów. Partykuł tych jest bardzo wiele – każda z nich odnosi się do innego typu przedmiotu. Same znaki często są zwykłymi rzeczownikami.

Przeczytaj...

Pierwsze odcinki wielkiego Muru powstały w okresie Wiosen i jesieni, czyli około VII wieku p.n.e. Były to fortyfikacje obronne poszczególnych państw. Po tym jak państwo Qin podbiło pozostałe mocarstwa regionu, dokonując „pierwszego zjednoczenia”, fortyfikacje pierwotnie wybudowane przez państwa Qin, Zhao, Yan i inne, zostały wzmocnione, rozbudowane i połączone.

Przeczytaj...

Porcelanę wynaleziono około I wieku n.e. Jej powstanie było zwieńczeniem długich tradycji garncarskich. Technologia dojrzewała z biegiem stuleci i uważa się, że w czasach dynastii Song (X-XIII w.) osiągnęła pełną dojrzałość, a dzieła wytwórców osiągnęły niedoścignioną później jakość. Najsłynniejsze wytwórnie, których produkty kolejne pokolenia wytrwale naśladowały to Jun, Ding, Guan, Ge oraz Ru. Do czasów mongolskiej dynastii Yuan centrum produkcji porcelany został rejon Jingdezhen.

Przeczytaj...

Czasy dynastii Tang, zwłaszcza od panowania cesarza Taizonga (627-649) to okres olbrzymiego postępu cywilizacyjnego i kulturowego. Jedną z jego głównych przyczyn była otwartość kultury chińskiej na nowe idee i myśli. Taka inkluzywność chińskiej kultury, w której odmienne idee były tolerowane jako nie zagrażające poczuciu identyfikacji politycznej (nie była przez to w opozycji z interesem państwa) pozwoliła na przyswojenie wielu cennych innowacji. Działo się tak nie tylko w płaszczyźnie sztuki, ale też w życiu społecznym i gospodarczym. Różnorodność, na którą społeczeństwo czasów Tang było otwarte, zaowocowała istną eksplozją postępu.

Przeczytaj...

Po latach wojennych zawieruch, chaosu i bezkrólewia, dynastia Sui ponownie zjednoczyła tereny chińskie. Choć utrzymała się zaledwie 37 lat, dała stabilne fundamenty imperium Tangów. Pozwoliło to na niespotykany wcześniej rozwój wynalazczości i kultury. Ponieważ okres panowania Sui był stosunkowo krótki, czas rządów Sui i Tang często traktuje się jako jeden okres historyczny. Pierwszym cesarzem tej dynastii był Li Yuan, który wstąpił na tron w roku 618 roku. Li Yuan był przywódcą rebelii przeciw Sui.

Przeczytaj...

Pierwotnie była konkubiną cesarza Taizonga. Dzięki przedsiębiorczości i skomplikowanym intrygom osiągnęła ona pozycję głównej żony kolejnego cesarza - Gaozonga. Gdy ten zaniemógł w 660 roku, przekazał stery rządów w ręce małżonki. Wu Zetian rządziła imperium jako regent aż do roku 683, w którym cesarz umarł. Cesarzowa co prawda przyzwoliła na nominację cesarską jego najstarszego syna, jednak szybko intronizowała innego syna, gdy pierwszy okazał się zbyt samodzielny.

Przeczytaj...

Po przegranych wojnach opiumowych dynastia Qing znacznie osłabła. Nastąpił gwałtowny wzrost biedy, korupcji i niepokoju społecznego. W 1843 roku Hong Xiuquan (洪秀全, 1814–1864) założył oparty na wzorach chrześcijańskich ruch religijny o nazwie Stowarzyszenie Czcicieli Boga. Głoszono w nim idee równości wszystkich ludzi, oraz nawoływano do obalenia dynastii Qing.

Przeczytaj...

W roku 581 Yang Jian uzurpował tron Północnego Zhou i założył dynastię Sui. Jego pełny tytuł brzmiał Cesarz Wendi dynastii Sui. W roku 589 Sui pokonało dynastię Chen i ponownie zjednoczyło północ i południe kraju. Rządy Sui zakończyły się wraz ze śmiercią cesarza Yangdi na skutek powstania chłopskiego w roku 618.

Przeczytaj...

Wiersze epoki Song to rodzaj poezji, który zaczął rozwijać się w środkowym okresie panowania wcześniejszej dynastii Tang. Szczyt rozwoju tej formy miał miejsce w czasie panowania dynastii Song.

Przeczytaj...

Opiekowanie się duchami przodków to tradycyjna podstawa życia duchowego Chińczyków. Już w czasach dynastii Shang żyjący król składał ceremonialnie wyrazy respektu dla swoich poprzedników. Wierzono, że duchy zmarłych mogły wpływać na pomyślność ludzi żyjących, pogodę a więc i zbiory. A od zbiorów, czyli produkcji żywności, zależały losy państwa.

Przeczytaj...

Dynastię Song ustanowił generał Zhao Kuangyin. Stolicą swojego scentralizowanego imperium ustanowił miasto Bianjing, obecnie Kaifeng. Powstanie dynastii Song zakończyło okres rozbicia politycznego Państwa Środka zwanego Okresem Pięciu Dynastii i Dziesięciu Królestw.

Przeczytaj...

Kup książki twórcy Chiny.pl

36 forteli

Podręcznik budowania obrazów mentalnych i dziesiątki anegdot historycznych — ze wstępem Andrzeja Sapkowskiego

Siły psychohistorii

Podobnie jak w bestsellerze 36 forteli jest to studium oraz dziesiątki przykładów. • Temat poradnika: dostrzeganie ukrytych prawidłowości i przewidywanie przyszłych zdarzeń. Anegdoty o mistrzach obserwacji rzeczywistości i mistrzach zmieniania myśli w czyn.

Starożytna mądrość chińska

Zbiór 81 sentencji i cytatów, które są jednocześnie kluczem do zrozumienia chińskiej mentalności i chińskiej kultury

Drogi wędrownych doradców

Pięknie ilustrowany zbiór 81 maksym układających się w wizję starożytnych artystów, poetów i ludzi czynu, których zbiorowy wysiłek stał się fundamentem chińskiej cywilizacji.

Opowieści z dawnych Chin

Zbiór pięknych, pełnych pozytywnej energii opowieści oraz skłaniających do zadumy legend i anegdot, który pomoże ci zrozumieć kulturę i historię Państwa Środka.

Chiny 一 Pulsujący matecznik cywilizacji

Zbiór 81 maksym i przysłów, z pomocą których zrozumiesz esencję chińskiej historii: poznasz czyny i uczucia ludzi, których losy i czyny są tworzywem chińskiej państwowości i aspiracji imperialnych.

Sun Zi i jego Sztuka wojny

Traktat Sztuka wojny w przekładzie Piotra Plebaniaka bezpośrednio z chińskiego języka klasycznego, stylizowany na piękną polszczyznę Sienkiewicza. Do tego wizje wojny i konfliktów prof Bralczyka i ponad 20 innych mistrzów oraz ekspertów.

Prawidła geopolitycznej gry o przetrwanie

Praca, w której sam autor i zaproszeni eksperci prezentują swoje wizje prawidłowości geopolitycznych, okraszając je przykładami z kart historii i wydarzeń współczesnych. W środku 43 mapy i 29 zdjęć oraz ilustracji, które pomogą zrozumieć zawiłą logikę zmagań między mocarstwami.

Wzorce Zwyciężania tom 1

Studium historycznych analiz potyczek, bitew i operacji militarnych. Autorzy analizują je tak, aby czytelnik mógł z pozytywnych i negatywnych doświadczeń nauczyć się osiągać sukces militarny w każdej sytuacji.

Oni albo My!

Błyskotliwie napisana wizja konfliktu Chin i Stanów Zjednoczonych. Autor prezentuje wgląd w pełne spektrum konfliktu: od motywacji ideologicznych po zaciekłe zmagania o kontrolę nad dostępem do krytycznych surowców.