-charbox-

Taoizm jako filozofia to jeden z dwóch najsilniejszych i najbardziej wpływowych kierunków myśli chińskiej. Jego zapoczątkowanie przypisuje się Lao Zi (Mistrz Lao, czy też Stary Mistrz).

Taoizm koncentrował się bardziej na osobie w kontekście i otoczeniu świata naturalnego, niż społecznego. W centrum uwagi Taoistów było więc życie jednostki i jej dostosowanie do rytmu świata naturalnego – podążanie Drogą (chiń. Dao; Tao) wszechświata i życie w harmonii. W wielu aspektach jest to więc filozofia życiowa przeciwstawna Konfucjanizmowi. Ten bowiem wplątywał człowieka w skomplikowaną sieć relacji międzyludzkich, w których jednostka, spętana powinnościami i obowiązkami, miała kosztem własnych celów realizować cele grupowe.

Czym jest Dao

Fragment książki 36 forteli, rozdział "Postrzeganie porządku świata"

Podstawową nauką Księgi przemian jest koncepcja Dao 道 − ładu, fundamentalnej zasady wszechświata, który jest funkcjonującym w równowadze i harmonii organizmem. Ład ten to cykliczna metamorfoza i przemiany zjawisk we wszelkich aspektach życia − w różnych skalach i warstwach postrzegania świata. Co już pisałem, te same prawidła rządzą nie tylko całym kosmosem, ale i przyrodą i światem człowieka. Opisując oscylujące przemiany zjawisk z reguły Chińczycy operują pojęciem przemian pierwiastków Yin i Yang. Ich opozycja ma charakter nie konfliktu (to zachodni archetyp odwiecznego konfliktu sił dobra i zła) ale komplementarności. Ich natężenie naprzemiennie rośnie i maleje w cyklach. Zamienia się też ich natura − transformują jedno w drugie. Częścią kosmicznego ładu jest też cykliczny upadek harmonii świata, a potem jej przywrócenie. Celem Księgi, oprócz objawienia prawdziwej natury Kosmosu, było dostosowanie ludzkiej aktywności do rytmu jego cyklicznych zmian.

Taka ramifikacja podstawowych interakcji zjawisk jest odmienna od mniemań i teorii alchemików starożytnego i średniowiecznego Zachodu. To w tej różnicy przejawia się najgłębsza różnica między filozofią Zachodu i Wschodu − między patrzeniem przez pryzmat konfrontacji i harmonii. Dla osiągnięcia zmiany na Zachodzie potrzebna jest głęboka ingerencja i zewnętrzny, działający celowo czynnik sprawczy; na Wschodzie – cierpliwe czekanie, aż zmiana zajdzie sama, oraz dostosowanie siebie i własnych celów do sytuacji. W takiej wizji nie było miejsca na biblijne panowanie człowieka i „ujarzmianie Natury”, walkę z żywiołami, czy wykradanie bogom sekretów (np. mit Prometeusza kradnącego ogień).

W Chinach transformacja jedno w drugie, była esencją Wszechświata, Alchemicy zachodni wierzyli zaś, że w Naturze zachodzi interakcja przeciwieństw, a ich zmiana musi być wywołana sztucznie. Poszukiwane przez nich „magiczne” formuły, a zwłaszcza Kamień Filozoficzny, miały pozwolić na naruszenie praw naturalnych i wymuszone przekształcanie zjawisk materialnych i duchowych w formy szlachetniejsze – miały umożliwiać odmłodzenie lub transmutację prostych substancji w złoto – z naruszeniem zasady równości (zużycia czegoś o równej wartości).

Opisując oscylujące przemiany zjawisk z reguły Chińczycy operują pojęciem przemian pierwiastków Yin i Yang. Ich opozycja ma charakter nie konfliktu (to zachodni archetyp odwiecznego konfliktu sił dobra i zła) ale komplementarności. Ich natężenie naprzemiennie rośnie i maleje w cyklach. Zamienia się też ich natura − transformują jedno w drugie. Częścią kosmicznego ładu jest też cykliczny upadek harmonii świata, a potem jej przywrócenie. Celem Księgi, oprócz objawienia prawdziwej 22 Osoba interesująca się cywilizacją chińską zapewne spostrzegła już, że ofiarą podobnej degeneracji padło wiele innych osiągnięć myśli chińskiej – stało się tak choćby z tradycyjną chińską medycyną.

Filozofia i religia

Taoizm jako filozofia i jako religia to, zdaniem autora niniejszego artykułu, dwa zupełnie różne zjawiska.

Choć Chińczycy odczytują ją w duchu mistycznym, czasem graniczą- cym z nabożnością, Księga może być odbierana w duchu racjonalistycznym. Ta dwoistość ma swoją historię. W swojej pierwotnej, najważniejszej warstwie Księga przemian jest zbiorem porad i spostrzeżeń przyjmujących formę aforyzmów i maksym. Nie zawierała więc wielu elementów mistycznych, kabalistycznych, wykładni i interpretacji oraz innych. Dopisali je zwolennicy rozmaitych tajemnych doktryn, którzy próbowali „podpiąć się” do Księgi z własnymi teoriami, oraz kolejne pokolenia użytkowników. Do bardzo trudnych w interpretacji wróżb dopisano tzw. Dziesięć skrzydeł, czyli komentarzy mających usprawnić jej odczyt. Ich powstanie da- tuje się na V-IV w. p.n.e. Pod koniec III w. p.n.e. podjęto próbę ujęcia zjawisk świata w formalizm symboli liczbowych.

Częścią Księgi stała się wywodząca się jeszcze z czasów neolitycznych koncepcja pierwiastków Yin i Yang. W czasach późniejszych Księga przemian obrosła ciężarem magii, tajemniczości i mistycyzmu. Inaczej: granitowa skała racjonalizmu obrastała coraz nowszymi warstwami guana. Osoba interesująca się cywilizacją chińską zapewne spostrzegła już, że ofiarą podobnej degeneracji padło wiele innych osiągnięć myśli chińskiej – stało się tak choćby z tradycyjną chińską medycyną.

Oba ujęcia są ze sobą mocno wymieszane, choćby przez to, że posługują się tymi samymi pojęciami i koncepcjami. Dlatego osoba kierująca się racjonalizmem, musi przy odczytywaniu Księgi mieć się na baczności. Podsumowując „oświeceniowe” narzekania, stwierdzam, że zbiór praktycznej mądrości zmienił się w „mistyczną głębię nie do pojęcia”, a jego racjonalny aspekt zatracał się.

-charbox-
-charbox-
W artykule wykorzystano fragmenty książki 36 forteli, Solaris 2013. s.57-60.
Polubienia: 0

Artykuły z tego samego okresu historycznego: brak wskazanego okresu

Powiązane artykuły: 2

Księga przemian

Księga przemian

Artykuł o zbliżonej tematyce

To jeden z najstarszych tekstów klasycznych; w starożytnych Chinach. Księga służyła do wróżb potrzebnych do organizowania życia społecznego i sprawowania władzy.

Przeczytaj...
Filozof taoistyczny Zhuangzi

Filozof taoistyczny Zhuangzi

Artykuł podporządkowany tematycznie

Zhuang Zi to najbardziej wpływowy filozof taoizmu.

Przeczytaj...

messages.comments:

messages.no_comments_to_show

Napisz swój komentarz

Imię lub nick - obowiązkowe dla niezalogowanych
Obowiązkowy dla niezalogowanych

Zabezpieczenie antyspamowe:

  1. w pole Dobry Pomysł! wpisz 7 pomnożone przez przez 2.
  2. Możesz wstawić jeden link, ale to opóźni publikację komentarza. Dwa i więcej nie da rady.
  3. Komentarz przechodzi bez moderacji, jeśli ostatnią jego frazą jest Kartagina musi zostać zniszczona po łacinie.

Kup książki twórcy Chiny.pl

36 forteli

Podręcznik budowania obrazów mentalnych i dziesiątki anegdot historycznych — ze wstępem Andrzeja Sapkowskiego

Siły psychohistorii

Podobnie jak w bestsellerze 36 forteli jest to studium oraz dziesiątki przykładów. • Temat poradnika: dostrzeganie ukrytych prawidłowości i przewidywanie przyszłych zdarzeń. Anegdoty o mistrzach obserwacji rzeczywistości i mistrzach zmieniania myśli w czyn.

Starożytna mądrość chińska

Zbiór 81 sentencji i cytatów, które są jednocześnie kluczem do zrozumienia chińskiej mentalności i chińskiej kultury

Drogi wędrownych doradców

Pięknie ilustrowany zbiór 81 maksym układających się w wizję starożytnych artystów, poetów i ludzi czynu, których zbiorowy wysiłek stał się fundamentem chińskiej cywilizacji.

Opowieści z dawnych Chin

Zbiór pięknych, pełnych pozytywnej energii opowieści oraz skłaniających do zadumy legend i anegdot, który pomoże ci zrozumieć kulturę i historię Państwa Środka.

Chiny 一 Pulsujący matecznik cywilizacji

Zbiór 81 maksym i przysłów, z pomocą których zrozumiesz esencję chińskiej historii: poznasz czyny i uczucia ludzi, których losy i czyny są tworzywem chińskiej państwowości i aspiracji imperialnych.

Sun Zi i jego Sztuka wojny

Traktat Sztuka wojny w przekładzie Piotra Plebaniaka bezpośrednio z chińskiego języka klasycznego, stylizowany na piękną polszczyznę Sienkiewicza. Do tego wizje wojny i konfliktów prof Bralczyka i ponad 20 innych mistrzów oraz ekspertów.

Prawidła geopolitycznej gry o przetrwanie

Praca, w której sam autor i zaproszeni eksperci prezentują swoje wizje prawidłowości geopolitycznych, okraszając je przykładami z kart historii i wydarzeń współczesnych. W środku 43 mapy i 29 zdjęć oraz ilustracji, które pomogą zrozumieć zawiłą logikę zmagań między mocarstwami.

Wzorce Zwyciężania tom 1

Studium historycznych analiz potyczek, bitew i operacji militarnych. Autorzy analizują je tak, aby czytelnik mógł z pozytywnych i negatywnych doświadczeń nauczyć się osiągać sukces militarny w każdej sytuacji.

Oni albo My!

Błyskotliwie napisana wizja konfliktu Chin i Stanów Zjednoczonych. Autor prezentuje wgląd w pełne spektrum konfliktu: od motywacji ideologicznych po zaciekłe zmagania o kontrolę nad dostępem do krytycznych surowców.